Wanneer kinderen lastig gedrag vertonen, wordt er vaak snel naar hen gekeken als het probleem. Ze krijgen labels, straffen, of extra begeleiding. Maar wat als het lastige gedrag eigenlijk een boodschap is? Wat als ze niet zomaar lastig zijn, maar juist gebukt gaan onder een last die niet van hen is? Binnen systemisch werk wordt vaak gezien dat kinderen iets dragen voor hun ouders of grootouders – een last, verdriet of geheim dat nooit volledig werd erkend.
Voorbeeld 1: De Kleine Drager van Verlies
Neem het verhaal van Lisa, een meisje van 8 jaar dat steeds driftbuien kreeg op school. Haar ouders begrepen het niet. “Thuis is ze lief, maar op school ontploft ze,” vertelden ze. Tijdens een familieopstelling bleek dat Lisa de last van onuitgesproken verdriet van haar moeder droeg. Haar oma was jong gestorven, en dit verlies was door haar moeder nooit echt verwerkt. De familieopstelling toonde dat Lisa’s boosheid eigenlijk het verdriet van haar moeder was dat door haar heen leefde. Toen dit erkend werd, kreeg haar moeder de ruimte om haar rouw te verwerken. Lisa’s driftbuien verdwenen, ze hoefde niet langer die last te dragen.
Voorbeeld 2: De Geheimen van de Grootouders
Kinderen kunnen ook geheimen uit de familie onder de aandacht brengen. Zo was er Tom, een jongen van 10, die ongewenst gedrag vertoonde op school en thuis. Hij loog veel, stal kleine dingen en leek vaak ‘afwezig’. Zijn ouders waren radeloos. In een opstelling kwam naar voren dat Tom een verborgen familiegeheim representeerde. Een ongewenst kind uit een eerdere generatie, dat nooit erkend was in de familie, werd door Tom ‘voorgeleefd’. Het lastige gedrag van Tom was een schreeuw om erkenning voor dit familieverhaal. Zodra de familie in de opstelling dit verleden stukje bij beetje durfde te erkennen, kalmeerde Tom’s gedrag. Het geheim kreeg een plek, en Tom werd bevrijd van de taak dit zichtbaar te maken.
Voorbeeld 3: De Verloren Grootvader
Sommige kinderen dragen een last die verband houdt met een verstoten familielid. Kevin, een jongen van 12, was stil en teruggetrokken. Hij had moeite om vrienden te maken en was vaak somber. Toen zijn ouders naar systemisch werk grepen, ontdekten ze dat Kevin een grootvader had die door de familie verstoten was, omdat hij in het verleden de familie had verlaten. Niemand sprak over hem. Kevin droeg dit verstoten familielid onbewust met zich mee. Hij liet zien hoe het was om buitengesloten te zijn, net als zijn grootvader. Door de grootvader weer in de familie toe te laten, en hem symbolisch een plek te geven, werd Kevin langzaam weer opener en vrolijker.
De Werkelijke Last Zien
Wat we vaak niet begrijpen, is dat kinderen in hun kwetsbaarheid het systeem van de familie op zich nemen. Ze representeren wat nooit is uitgesproken of verwerkt. Het kind dat boos is, verdrietig, angstig, of zelfs ‘onhandelbaar’, is vaak een boodschapper van iets dat in de onderstroom van de familie leeft. Dit kan een onverwerkt verdriet, een geheim, of een verstoten familielid zijn.
Door naar het systeem te kijken in plaats van alleen naar het kind, kunnen we zien wat het kind werkelijk draagt. Het helpt enorm om niet alleen het lastige gedrag aan te pakken, maar te kijken naar wat dit gedrag werkelijk vertegenwoordigt. Door het probleem aan te kijken en te erkennen, kan de last teruggegeven worden aan waar hij hoort. Dit bevrijdt niet alleen het kind, maar brengt vaak heling door de hele familielijn.
Lastige kinderen zijn geen probleem – ze zijn vaak de sleutel tot een dieper inzicht in het familiesysteem. Ze laten ons zien wat gezien moet worden, en geven ons de kans om het verleden te helen voor een vrijere toekomst.
Comments