Terug Naar Onze Oertijd

Kun jij jezelf zijn? – Terug Naar Onze Oertijd

In een coachgesprek zei een cliënte onlangs: "Ik voel me zo onrustig wanneer ik niet doe wat mensen van me verwachten. Het is zo'n worsteling met mijzelf dat het gewoon makkelijker is om het wel te doen!"

Deze uitspraak raakt aan een diepe, systemische waarheid die we allemaal herkennen: de angst om niet geaccepteerd te worden. Het gevoel dat als we niet voldoen aan de verwachtingen van anderen, we afgewezen of buitengesloten worden. Dit is geen moderne worsteling, maar een oeroude overlevingsdrift die diep in onze biologie geworteld zit.

Overleven in de oertijd

In de oertijd was buitensluiting letterlijk levensgevaarlijk. Onze overleving hing volledig af van de groep. Alleen in de groep hadden we bescherming, voedsel en warmte. Buiten de groep betekende de dood. Deze oerangst zit nog steeds diep in ons verankerd, ook al is ons leven fundamenteel veranderd.

Als kind begint dit mechanisme al. We passen ons aan om geliefd te worden door onze moeder – degene die ons voedt en verzorgt. Later verleggen we deze behoefte naar de omgeving: we willen voldoen aan verwachtingen, ons aanpassen, “onschuldig” blijven, en binnen de groep passen. Maar naarmate we ouder worden, verandert onze afhankelijkheid. In onze huidige tijd, waarin sociale afwijzing ons fysiek niet meer bedreigt, worstelen we nog steeds met de emotionele en psychologische impact.

Waarom aanpassen ons beperkt

De drang om bij de groep te horen leidt ertoe dat we delen van onszelf verbergen. We zeggen niet wat we werkelijk vinden, ondernemen geen nieuwe stappen, of durven niet tegen de groepsnorm in te gaan. De angst voor afwijzing houdt ons in een soort ideaalbeeld gevangen.

We creëren verwachtingen van hoe een “goede” partner, ouder, vriend of collega zich moet gedragen. Maar deze idealen weerhouden ons ervan om volledig zichtbaar te zijn. En dat leidt uiteindelijk tot innerlijke onrust en zelfs somberheid.

De kracht van moed: jezelf zijn

Jezelf durven zijn vraagt om moed – moed om de consequenties te dragen. Want laten we eerlijk zijn: er zullen momenten zijn waarop de ander niet begrijpt wat je zegt, je misschien veroordeelt of de verbinding verbreekt. Maar wat is het alternatief? Dat je niet volledig jezelf bent en niet volledig deelneemt aan het leven. Dat je blijft vasthouden aan een schijnveiligheid waarin je probeert pijn en oordeel te vermijden, maar uiteindelijk jezelf verliest.

Het lef om jezelf te zijn betekent ook dat je bereid moet zijn om fouten te maken. Om afgewezen te worden, soms dingen doet die indruisen tegen "wat hoort of normaal is" en bij te sturen waar nodig. Ik weet maar al te goed hoe ongemakkelijk dat soms is!

Een noodzakelijke balans vinden

Het vraagt offers om trouw te blijven aan jezelf. Soms moet je een ideaalbeeld loslaten of een stap zetten zonder zeker te weten wat de uitkomst zal zijn. Maar door gehoor te geven aan wat je diep van binnen voelt, bouw je een leven dat meer in lijn is met wie je werkelijk bent. En dat maakt je sterker én gelukkiger.

Onze biologie beinvloed ons

De angst om afgewezen te worden is een overblijfsel uit onze oertijd. Maar in een wereld waar fysieke overleving niet meer afhankelijk is van groepsacceptatie, hebben we de kans om die angst te overstijgen. Dat betekent niet dat het gemakkelijk is – het vraagt moed, verantwoordelijkheid, en soms het nemen van risico’s.

Maar als je leert om de noodzakelijke consequenties te dragen en de bijbehorende offers te brengen, zal je niet alleen dichter bij jezelf komen, maar ook ontdekken hoe bevrijdend en krachtig het is om volledig deel te nemen aan het leven.

Durf jij het aan om jezelf te zijn?